Over veilig werken
Leuk leesvoer: soms loop je er zomaar ineens tegenaan (niet letterlijk natuurlijk, gelet op het onderwerp). We vinden het van tijd tot tijd namelijk erg prettig om even een paar stappen terug te doen en naar het grotere plaatje te kijken; dat is bijvoorbeeld aan de orde wanneer de resultaten van een nieuwe ISO-survey openbaar worden, maar ook bij de publicatie van dit onderzoek.
Wat dan, wat dan?
Het Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (EU-OSHA) heeft de resultaten van de Second European Survey of Enterprises on New and Emerging Risks (eenvoudig afgekort tot ‘ESENER 2’) gepubliceerd. Zoals uit de titel blijkt, is het een Europabreed onderzoek naar veilig werken, waarin onder meer wordt gekeken naar hoe veiligheids- en gezondheidsrisico’s op de werkplek worden aangepakt. De vier gebieden die ESENER onderzoekt zijn:
- de algemene benadering van de organisatie met betrekking tot de aanpak van veilig en gezond werk;
- op welke manier het „opkomende” probleem van psychosociale risico’s wordt aangepakt;
- de belangrijkste prikkels en knelpunten met betrekking tot de aanpak van veilig en gezond werk;
- op welke manier werknemersparticipatie op het gebied van de aanpak van veilig en gezond werk in de praktijk is geregeld.
(Bron: EU‑OSHA (2016), Samenvatting Tweede Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (ESENER-2), P. 2)
Voor het onderzoek zijn in totaal ruim 49000 organisaties ondervraagd uit 36 landen, en de gebruikte data is middels enquêtes verzameld in 2014. Er kan dus met recht gezegd worden dat het een omvangrijk onderzoek betreft.
Een aantal bevindingen
Het voert te ver om alles te behandelen, maar een aantal zaken met betrekking tot Nederland en ons vakgebied willen we u natuurlijk niet onthouden.
Misschien weinig verrassend is het feit dat de meest genoemde risicofactoren terug te voeren zijn op de groei van de dienstverlenende sector(en): bovenaan staat het ‘omgaan met lastige klanten, leerlingen, patiënten’. De tweede en derde plek zijn voor respectievelijk ‘vermoeiende of pijnlijke houdingen’ en ‘repetitieve bewegingen van de hand of arm’.
In het licht van de toepassing van de High Level Structure (HLS) en de bijbehorende ontwikkelingen in de bekende managementsysteemnormen (als ISO 9001:2015, ISO 14001:2015, ISO 45001:2016/2017 (OHSAS 18001)), is het relevant om op te merken dat bij het merendeel van de organisaties van de EU-28 (ruim 60%) vraagstukken op het gebied van gezondheid en veiligheid regelmatig worden besproken op het hoogste managementniveau. Dergelijk overleg geeft deels invulling aan de extra aandacht die de HLS besteed aan leiderschap (hoofdstuk 5).
Een belangrijk onderdeel van het beheersen van risico’s is uiteraard het uitvoeren van een risicobeoordeling (bijvoorbeeld door middel van een RI&E). Hoewel hier en in veel andere landen per wet verplicht, komt het voor dat organisaties geen (regelmatige) risicobeoordelingen uitvoeren. In dat geval wordt als reden daarvoor het meest aangedragen dat de gevaren en risico’s al bekend zijn, en als tweede verklaring dat er geen grote problemen zijn met die gevaren en risico’s.
Als we kijken naar in welke landen het meest regelmatig een risicobeoordeling wordt uitgevoerd, zien we dat Nederland onder het gemiddelde scoort. Wanneer het gaat om risicobeoordelingen die door medewerkers van de organisatie zelf worden uitgevoerd, blijkt dat dat in Nederland in iets meer dan de helft van de gevallen gebeurt. Vergelijken kan middels het overzicht hieronder (klik voor een vergroting).
(Bron: EU‑OSHA (2016), Samenvatting Tweede Europese bedrijvenenquête over nieuwe en opkomende risico’s (ESENER-2), P. 7)
Meer weten?
Alle details zijn terug te vinden in het originele rapport (hier), waarvan een (Nederlandstalige) samenvatting hier te vinden is. Op de site van EU-OSHA en in het rapport kan men uiteraard ook meer lezen over de onderzoeksmethodiek en –populatie.